Eg skal ta for meg dei to litterære periodane Realismen og Naturalismen og derreter ein forfattar frå kvar periode.

Realismen:

Realismen varte ifrå ca. 1870 og utover mot 1890-talet. Realismen var ein reaksjon på romantikken.

Medan det blei lagt stor vekt på fantasi og følelsar i nasjonalromantikken, blei forfattarane frå 1870-åra meir opptatt av å beskrive virkeligheiten objektivt, då kom realismen. Eit av dei viktigaste stikkorda i denna perioden var sannheit. Alt det urettferdige i samfunnet skulle no komme fram, umoralen og hykleriet i samfunnet skulle bli gjort noko med. Opprør mot det gamle, skulle forandre samfunnet, forfatterane trudde på det dei skreiv og at det dei skreiv betydde noko.

Realistane ville komme med synspunkt i samfunnsdebattar. Tema teknikkar var gjerne konfliktar mellom dei individuelle og samfunnet. Dei ville realisere seg, men møtte hindringar som ektefeller, kyrkjer, skular eller sosial tilhørighet. Det var samfunnet som hindra menneska frå å vere fri, det er dette realistane kritiserar.

Realistane skreiv om truverdige personar i det som var derias notid, for å gi intrykk av virkeligheita. Dei ønskte å rekke kritikken mot større samfunnsgrupper, ikkje til enkeltpersonar, som dei sjølv var. Dei gidde karakterane sine eigenskapar som gjorde dei til representantar for ei gruppe. Det kunne vere å beskrive prestar som hyklerske, lærarar som dumme og autoritære.

På 1800-talet var kvinner veldig undertrykkte. Når realismen kom, blei det fleire valgmuligheter og dei lærte å bruke dei.

Realistane trudde at mennesker kunne realisere seg sjølv ved å bryte mot samfunnet. Dei trudde mennesket kunne forme sitt eige liv og gjøre dei rette valga. Dei hadde framtidstru, og ønska å endre samfunnet til det bedre. Dei sa at 'kunsten har eit mål'.

Noko som og endra seg mykkje i den realistiske perioden var politikken i Noreg, i 1884 fikk vi vårt første politiske parti, som var venstre.

I realismen brukte forfattarane lite lyrikk når dei skreiv, det skulle for det meste vere rett fram, slik at ein kunne lese forfattarens eigene meiningar ut av handlingane. Det var for det meste berre romanar og dramatiske tekstar det gikk på i realismen. Siden kvinner var dei mest undertrykkte var dei ofte hovudpersonane. Personane i romanane skulle vere realistiske, de skulle ha sjel og personligheit.

Forfattar i realismen:

Av forfattera i realismen valgte eg meg ut Alexander Kielland, så då skal eg snakke litt om han og forfatterskapet hans:

Alexander var født i Stavanger 18 februar 1849. Og vokste opp i ein av Stavangers mest velståande heimar.

Han var flink på skulen, men trivst ikkje. At Kielland ikkje likte seg på skulen tok han opp igjen i romanen Gift.

Han debuterte på 1870-tallet med skrivinga si. Han fikk ikkje dikterlønn av Regjeringen på grunn av sine kontroversielle synspunkt.(å ha kontroversielle synspunkt vil seie at ein ikkje gjer eller seier som forventa)

Alexander skreiv romanar som var realistiske, der handlingane stort sett foregikk i heimbyen hans Stavanger. Romanane til Kielland inneholdt kraftig kritikk av hykleri frå småbyar, borgerskapets utnyttelse av arbeiderane, dårlege skulesystem og kyrkja.

På slutten av livet hans blei han først redaktør i Stavanger Avis(1889), to år seinare blei han borgemester i Stavanger før han til slutt ble fylkesmann i Romsdal i 1902. I 1906 døde han.

Forfatterkapet til Kielland:

Stilen han skreiv i var ofte hånlig og ironisk, han brukte sine eigene erfaringar.

Han skreiv der han var og det kunne ofte ta seg igjen i tekstane hans.

Eg skal snakke litt om novella 'Karen' og historia om Haren og Reven som han har skreve, dei viser måten han skriv på godt og er nokre av hans mest kjende verk.

Han skreiv novella Karen på midten av realismen, eg har ikkje lest heile novella, berre delar av den, men han skriv i tredje person derfor får vi ikkje vite så mykkje om kva forskjellige personar følar eller meinar, men vi får ein god skildring av kordan personane er frå fortellarens synspunkt.

Novella handlar om Karen, som arbeidar aleine på ei kro, ho har eit forhald til ein postførar som utnyttar ho, då ho finn det ut tar ho sjølvmord.

Alexander følger opp med ei historie om haren og reven. I denna historia er det med to symbol eller skildringar av karen og postføraren, haren og reven. Han tar igjen eksempel frå den tidlegare novella, slik at ein kan kjenne seg igjen om ein har lest 'Karen'.

Naturalismen:

Naturalismen var viderutvikling av realsimen, sjølv om det låg under den epoken. Naturalismen kom i 1885 og varte tik 1890, som realismen. Realismen gikk imot optimisme og naturalsimen mot pessimisme

Naturalismen er ein forsterking av realismen, som er sterkt påvirka av naturvitenskapen, spesiellt Charles Darwin, vi kan skille naturalismen og realismen ved å sei at Naturalismen er det som går ifrå samfunnet mot enkeltmennesker, realsime går mot samfunnet frå enkeltmennesker. Naturalismen seier at samfunnet må endre seg før mennekse kan endre sine liv sjølv. Realsimen seier derrimor at enkeltmennesker kan forandre samfunnet.

I naturalismen meinte forfattarane at menneska sin skjebne var fullstendig bestemt av arv og miljø. Menneska blir framstilt som hjelpelause produkt av arv, miljø og skjebne.

Forfattarane var meir inpirert av moderne naturvitenskap, dei forsvann bak stoffet og virkeligheita skulle tale for seg sjølv. Bøkene frå denne perioden enda dårleg som oftast, for det var slik virkeligheita deira var.

Amalie Skram:

Amalie Skram er forfattaren eg har vald til denne perioden. Amalie vart fødd i Bergen 22 August 1846. Ho var einaste jente av ein syskenflokk på fem. Faren eigde ein liten kjellarhandel til han gjekk konkurs og reiste til Amerika. Då Amalie var 18 gifta ho seg med ein som var 9 år eldre enn ho, det var mora som pressa ho til dette. Etter 18 år med ekteskap og å ha fått to sønner skilte Amalie seg frå ektemannen, sidan han hatte vert utro. Seinare møtte ho den danske forfattaren Erik Skram og gifta seg med han, han gav opp forfattarskapet sitt medan Amalie blei ein produktiv forfattar. I 1899 skilde ho seg igjen etter fleire utroskap. Men Amalie fortsatte å skrive. I 1905 dødde ho 59 år gamal.

I Hellemyrskfolket skriv Amalie om ei fattig slekt frå Nordhordland gjennom fleire generasjonar, og kampen deira for å få eit betre liv. Det er i Hellemyrsfolket Amalie Skram mest konsekvent har prøvd å følgje naturalismen. Ho lausriv seg fra eigene personlege erfaringar og opplevelsar som bakgrunn for skrivinga si.